ในปัจจุบันนี้โยคะสำหรับคุณแม่ได้เป็นที่ยอมรับและให้การรับรองโดยทีมแพทย์และนักวิทยาศาสตร์และนักวิจัยกันแล้วว่า สามารถช่วยให้ผู้ฝึกแข็งแรงทั้งทางร่างกายและจิตใจ ซึ่งโยคะสำหรับคนท้องเป็นทางเลือกหนึ่งสำหรับคุณแม่ ที่ต้องการหนทางที่ดีที่สุดที่จะรักษาร่างกายให้ยืดหยุ่น บรรเทาอาการปวดเมื่อยในยามเช้า ลดความเครียด วิตกกังวลทางจิตใจ หรืออาการเหนื่อยเพลียจากการนอนหลับไม่เต็มที่ รวมทั้งการเตรียมตัวให้พร้อมก่อนคลอด แต่ที่สิ่งที่พิเศษยิ่งกว่าคือ เมื่อคุณแม่ฝึกโยคะ ได้ส่งผลโดยตรงต่อลูกในท้องด้วย โดยเฉพาะการเพิ่มออกซิเจน เมื่อคุณแม่ฝึกลมหายใจ (ปราณยาม) ให้กับลูกน้อย รวมทั้งทำให้เด็กเกิดสมาธิ และมีพัฒนาการที่ดีและพิเศษตั้งแต่อยู่ในครรภ์มารดา
โดยตามหลักการแล้วนั้นโยคะคุณแม่จะถูกแบ่งออกเป็น 3 ไตรมาส บางท่าไม่ควรทำในบางไตรมาส ซึ่งในคู่มือนี้จะแจ้งไว้ว่าท่าไหนไม่ควรทำในแต่ละช่วงไตรมาส ใน 3 ไตรมาสถูกแบ่งตามอายุครรภ์ของมารดาคือ
– ไตรมาสที่ 1 อายุครรภ์ 1-3 เดือนแรก
– ไตรมาสที่ 2 อายุครรภ์ 4-6 เดือน เป็นช่วงที่ข้อต่อเริ่มหลวม ทำให้สูญเสียการทรงตัวง่าย แต่กล้ามเนื้อมีความยืดหยุ่นง่าย แต่อย่าทำมากเกินไป ควรยืดแค่ 70-80% พอ
– ไตรมาสที่ 3 อายุครรภ์ 7-9 เดือน เป็นช่วงที่ท้องขยายใหญ่มาก ไม่ควรทำท่าที่ต้องยืนนาน จะได้ไม่ต้องรับน้ำหนักตัวมาก อาจใช้อุปกรณ์ช่วยฝึก เช่น บล็อก เชือก เก้าอี้ ผ้าห่ม เน้นท่าผ่อนคลาย ไม่ค้างท่านาน และเน้นฝึกลมหายใจ ฝึกปิดทวารและนั่งสมาธิเพื่อเตรียมความพร้อมสำหรับการคลอด
ข้อควรระวัง :
- ร่างกายจะผลิตฮอร์โมนที่ชื่อว่า Relaxin มาก เพื่อทำให้เนื้อเยื่อ ข้อต่อ และกระดูกขยายง่ายและมีความยืดหยุ่น แต่อย่าพยายามยืดมากเกินไปเพราะจะทำให้บาดเจ็บได้
- ขณะทำท่าโยคะ หลีกเลี่ยงการเกร็งหน้าท้องหรือใช้กล้ามเนื้อหน้าท้อง รวมทั้งห้ามนอนคว่ำ
- ถ้าต้องทำท่าที่นอนด้วยแผ่นหลัง (นอนหงาย) ไม่ค้างท่านาน เวลานอนพักให้นอนตะแคงแทน
การเตรียมตัวก่อนฝึก :
1. ถ้าก่อนตั้งท้องคุณแม่มีปัญหาด้านสุขภาพมาก่อน หรือเคยประสบภาวะแท้งคุกคามมาก่อน ควรปรึกษาแพทย์ก่อนที่จะฝึก และถ้ามีปัญหาอาการบาดเจ็บใดๆ มาก่อน ควรแจ้งครูหรือขอคำปรึกษาครูสอนโยคะ
2. ใส่ชุดที่มีความยืดหยุ่น ไม่คับไม่หลวมไป และสะอาด
3. ควรให้ท้องว่างก่อนฝึกอย่างน้อย 1 ชม.
4. เวลาคลายท่าเคลื่อนไหวให้ช้าๆ ฟังเสียงร่างกายเสมอ รวมทั้งอยู่กับลมหายใจเข้า – ออก ขณะฝึก
5. วอร์มอัพก่อนฝึกท่าชุด และทำท่าพัก เมื่อฝึกเสร็จ
4เครื่องมือสำหรับโยคะคุณแม่ จะทำงานร่วมกันเพื่อประโยชน์สูงสุดทั้งสุขภาพกาย จิตใจและความสามารถในการคลอดง่ายอย่างเป็นธรรมชาติ รวมทั้งการพัฒนาของลูกน้อยในครรภ์
- โยคะอาสนะ การทำท่าชุด
- การฝึกลมหายใจ (ปราณยาม)
- การทำท่ามุทรา เพื่อฝึกสมาธิ
- การฝึกพันธะ หรือการล็อก ปิดทวาร (การผึกขมิบแบบวิถีโยคะ)