We are scared of silence, of loneliness, of lonesomeness and do not dare to be alone. To be alone is not solitude. Solitude is the ability to be by oneself, or the ability to not depend on others. But would one know that one is depending on others? Is the mind able to realize on its own that it is being dependent? That is it being dependent on thought, believes, creed, money, wealth, fame as well as other people all the time. How is this so?

     The Yogis know solitude through the basic principles of yoga that we practice in our daily lives. We do not do yoga merely by breathing and practicing the Asanas on our yoga mats but we also incorporate ethical principles into it and carry it along with us everywhere we go.

     Moral and ethical awareness is the philosophy of action that in turn acts as the basis linking the relationship between us and the world.  Therefore, holding onto morality and ethics is the duty of human beings so as to abide by international rules and bring about order. If we have this, our lives will function smoothly. Everything we do will be geared towards righteousness. Yoga is built on the foundation of ethics which is Niyama. There are five levels to self-purification, one of which is Solitude (Samtosa). It is the acceptance and understanding of what is happening; it is sufficiency, contentment with who we are, so that our desires, our wants decrease or ease altogether. What is desire? Is it the want of possession, the want to own something when we are stimulated and want more of that stimulus? Therefore, desire may not be something forbidden or terrible after all? Is this so? When you see a luxury car, when you see a beautiful mansion, when you see something beautiful, something cool and awesome and so on the process of wanting to own it begins.

     But it is process of the mind that induces desire. How does it do that? When you sense,  when you see beautiful things, if you are alert in that instant; in that moment in which you have a thought of desire entering your mind you have to be aware. You have to be aware of this process of the mind that requires a lot of energy and acute awareness. At this point, desire is nothing but thought. It will cease by itself. But when desire enters the mind and you let the thought continue it will remain. But if you can be aware of how it operates, and don’t continue with that thought, want will ease by itself. When this process happens repeatedly and comes naturally, you will enter into solitude. You are able to extinguish your desires and wants without any effort. You are able to extinguish the cause of sorrow smoothly. You are self-sufficient, content with what you have, with who you are. This is already very good. But, how is it that the pillars of self-purification does not end at just level 2?

     The reason that Solitude is at level two from a total of five levels of self-purification (Niyama) is because Solitude can ultimately bring about laziness, lifelessness and indifference. At this point the ego is still there; I am very content with myself, I am proud, arrogant and enjoying in what I have achieved, in what I am, I don’t need anything else, I don’t care what others say. This is where we can imply that Solitude is happiness, contentment that we will not be attached. But this is where we are still attached to our ego, our ego is still bloated. Nonetheless, we will not be caught up here. But surely, our ego will be strengthened from here. We will not feel pain, we will move forward into level 3 towards Penance. Penance is the self-practice that gives us energy. However, here even though we have the energetic force we still lack self-understanding. Therefore, we have to understand ourselves in order to delve deeper into our inner being, into level four which is Swatayayah. But even here, the ego or self still exists. We move into the next level, level five where the self reduces to become respectful (Shiva Pranitan). This is to let go of all individuality; that is the “me” eases entirely. So now just try to imagine that if you were to practice asanas and pranayama after having purified yourself, what kind of asana practice would that be?

ความสันโดษ

ดวงอาทิตย์กำลังจะลาลับขอบฟ้า ความมืดกำลังเข้ามาแทนที่กลายเป็นฉากหลังให้เห็นดวงดาวที่ส่องสว่างเต็มท้องฟ้า ดวงจันทร์ใสกระจ่างแจ้ง ฉันเดินเรียบริมแม่น้ำ ที่เงียบสงบ ผ่านต้นไม้ต้นใหญ่ นกกำลังบินกลับเข้ารัง กลิ่นควันอาหารลอยมาแตะจมูก ผู้คนกำลังเร่งรีบกลับบ้าน เตรียมตัวที่จะพักผ่อนสำหรับวันนี้ที่กำลังจะจบลงและรอคอยวันใหม่ที่กำลังจะเข้ามา ฉันเดินอยู่ตามลำพังทำให้นึกถึง “ความสันโดษ” ขึ้นมา ฉันจึงอยากจะคุยเกี่ยวกับเรื่องนี้

เรากลัวความเงียบ ความเหงา ความเดียวดาย ไม่กล้าอยู่คนเดียว แต่ความแหงาหาใช่ความสันโดษไม่  ความสันโดษ คือความสามารถในการอยู่ได้โดยลำพัง คือการไม่พึ่งพา แล้วเราจะรู้สึกตัวไหมว่าเราพึ่งพาผู้อื่นอยู่ จิตจะสามารถตระหนักรู้ตัวมันเองได้ไหมว่ามันกำลังใช้ชีวิตแบบการพึ่งพา ทั้งกับความคิด ความเชื่อ ลัทธิ พิ่งพิงเงินทอง ทรัพย์สมบัติ ชื่อเสียง พึ่งพิงผู้อื่นอยู่ตลอด ละเหตุไฉน มันจึงเป็นเช่นนั้น ?

ชาวโยคีรู้จัก ความสันโดษผ่านหลักปฏิบัติขั้นพื้นฐานของโยคะซึ่งเราใช้ปฏิบัติในชีวิตประจำวันของเรา เพราะเราไม่ได้ฝึกโยคะเพียงแค่ทำท่าอาสนะและหายใจอยู่บนเสื่อโยคะเท่านั้นแต่เรายังนำหลักจริยธรรม  กลับมาใช้ที่บ้านและติดตัวเราไปทุกๆที่

ความตระหนักรู้ในศีลธรรมและจริยธรรมก็คือ ปรัชญาแห่งการกระทำ เพื่อที่จะใช้เป็นพื้นฐานในการเชื่อมโยง ความสัมพันธ์ของตัวเรากับโลกใบนี้  ดังนั้นการยึดมั่นในจริยธรรมก็คือหน้าที่ของมนุษย์ เพื่อที่จะปฎิบัติตามกฎเกณฑ์สากล สร้างความมีระเบียบ เมื่อเรามีสิ่งนี้ชีวิตของเราก็จะราบรื่น วิถีทางต่างๆของเราก็จะถูกผลักดันไปสู่ความถูกต้อง หลักของโยคะนั้นตั้งอยู่บนรากฐานทางจริยธรรม ซึ่งก็คือ นิยมะ หรือหลักในการชำระล้างตนมีด้วยกัน 5 ข้อ หนึ่งในนั้นก็คือ ความสันโดษ (Samtosa) คือการยอมรับและการเรียนรู้ในสิ่งที่เกิดขึ้น การพอเพียง พอใจในสิ่งที่เป็น ความอยาก ความต้องการ ลดลงหรือจนกระทั่งจบสิ้นลงที่นี่ ดังนั้น ความอยากคืออะไร มันใช่ ความต้องการครอบครอง ความอยากเป็นเจ้าของ เมื่อเราเจอสิ่งที่กระตุ้นให้เรารู้สึกตื่นเต้น การอยากได้รับสิ่งนั้นๆ ใช่หรือไม่ ดังนั้นความอยากอาจไม่ใช่เรื่องต้องห้ามหรือเลวร้ายสินะเมื่อคุณเห็นรถหรู เมื่อคุณเจอบ้านคฤหาสถ์หลังงาม เมื่อคุณเห็นสิ่งที่สวย เก่ง เจ๋ง ต่างๆ นานา แล้วกระบวนการเกิดขึ้นของความอยากเป็นเจ้าของก็เกิดขึ้น

แต่กระบวนการของจิตต่างหากที่สร้างความอยากขึ้นมา แล้วมันเกิดขึ้นมาได้อย่างไรกันล่ะ เมื่อคุณรับรู้ มองเห็นสิ่งที่งดงาม ถ้าคุณรู้สึกตัวอยู่ในขณะนั้น ช่วงที่มีความคิดหนึ่งซึ่งก็คือความอยากแทรกเข้ามา คุณต้องตระหนักรู้ให้เท่าทัน ในกระบวนการของมันซึ่งต้องการพลังงานและความรู้สึกตัวอย่างสูง เมื่อนั้นความอยากก็เป็นแค่ความคิด  มันจะสิ้นสุดลงโดยตัวของมันเอง  แต่ถ้าตอนที่มันแวปเข้ามาแล้วคุณสืบต่อความคิดนั้นมันก็จะยังคงอยู่  แต่ถ้าคุณรู้เท่าทันมันไม่สืบต่อความคิดนั้น ความอยากมันก็หายไปเอง เมื่อกระบวนการนี้เกิดขึ้นซ้ำแล้วซ้ำเล่าอย่างเป็นธรรมชาติขึ้นเรื่อยๆ คุณกำลังเข้าสู่หมวดสันโดษ คุณดับความอยาก ความต้องการได้โดยไม่ใช้ความพยายาม คุณดับต้นเหตุแห่งทุกข์ได้อย่างราบรื่น คุณพอเพียงแล้ว คุณพอใจแล้วในสิ่งที่คุณมี ที่คุณเป็น นี่มันดีมากแล้วนะ แต่ทำไมในหลักการชำระล้างตนยังไม่จบอยู่แค่ข้อ 2 ล่ะ

สาเหตุที่ความสันโดษอยู่ในลำดับที่ 2 ในเปลือกหุ้มทั้ง 5 ข้อ ของหลักชำระล้างตน (นิยมะ) ก็เพราะว่าในที่สุดแล้วความสันโดษอาจนำไปสู่ภาวะเกียจคร้าน ไร้ชีวิตชีวาและเฉื่อยชาได้ ที่นี่ ณ จุดนี้ อัตตา ยังมีอยู่  ฉันพอใจในตัวเองมาก ฉันเย่อหยิ่ง ฉันภูมิใจ เพลิดเพลินในสิ่งที่มี ที่เป็น ฉันไม่เอาไม่ต้องการอย่างอื่นอีกแล้ว ใครจะเป็นยังไงก็ช่าง ตรงนี้มีนัยยะ ได้ว่า ความสันโดษเป็นความสุข ความพอใจที่เราจะไม่ยึดติด เพราะตรงนี้  ที่นี่ความยึดมั่นในตัวตนยังมีอยู่ ยังพองตัวอยู่นะ กระนั้นเราจะไม่ถูกจับอยู่ที่นี่ แต่แน่หล่ะว่าตัวตนของเราจะแข็งแกร่งจากที่นี่ เราจะไม่เจ็บปวด เราจะก้าวต่อไปสู่เปลือกหุ้มที่ 3 สู่ตบะ คือการฝึกตนที่ให้พลังกับเรา แต่ที่นี่แม้มีพลังแต่ยังขาดการเข้าใจตนเองอยู่  เราจึงต้องศึกษาตนเอง เพื่อการหยั่งลึกสู่ภายใน  สู่เปลือกหุ้มที่ 4 สวาธยายะ แต่ที่นี่ก็ยังมีอัตตาเหลืออยู่เช่นกัน จนกระทั่งสู่เปลือกหุ้มที่ 5 เข้าสู่ การลดอัตตาสู่ความนอบน้อม ( อิศวรประณิธาน) มันคือการละทิ้งความเป็นปัจเจก ที่ความเป็น “ฉัน” จบลงอย่างสิ้นเชิง…ทีนี้ลองจินตนาการดูว่า ถ้าคุณเริ่มฝึกอาสนะและปราณายามะหลังจากชำระล้างตนแล้วการฝึกอาสนะของคุณจะเป็นแบบไหนกัน…

ขอขอบพระคุณ..คุณหนูดี ผู้ก่อตั้งสวนสายน้ำ(มูลนิธิอันวีกฤษณา)..เป็นผู้แปลจากไทยไปเป็นอังกฤษ..นมัสเต

สามารถเข้าไปดูสวนสายน้ำ(มูลนิธิอันวีกฤษณา)ได้ที่

www.streamgarden.org/th/retreat.asp

CR : Light on Life by B.K.S. Iyengar